Niemowlęta i małe dzieci to grupa szczególnie narażona na odwodnienie.
W pierwszym półroczu życia dziecka, wyłączne karmienie piersią całkowicie pokrywa zapotrzebowanie niemowlęcia na wodę. Wraz z rozszerzaniem diety maluszków należy pamiętać o odpowiedniej podaży płynów. Jeszcze kilka lat temu w diecie niemowląt dopuszczone były soki, dziś zgodnie z aktualnymi rekomendacjami pediatrów i dietetyków, zaleca się tylko wodę.
Jaką wodę wybrać dla dziecka?
Wielu rodziców ma dylemat, jaką wodę wybrać. Dlatego też eksperci z zakresu żywienia dzieci opublikowali rekomendacje dotyczące zalecanych płynów w diecie niemowląt, dzieci i młodzieży. Woda podawana dziecku powinna być dobrej jakości. Powinna spełniać wszystkie normy odnośnie zanieczyszczeń biologicznych i chemicznych. Dla niemowląt i małych dzieci zaleca się wody źródlane lub naturalne wody mineralne o niskim stopniu mineralizacji, a dodatkowo niskosodowe oraz niskosiarczanowe.
Dzieci starsze mogą pić wody mineralne i źródlane, niskosodowe, zarówno niskozmineralizowane jak i średniozmineralizowane. Charakterystyka danego rodzaju wody znajduje się na jej etykiecie, dlatego też każdy rodzic powinien się z nią zapoznać.
Warto również zaznaczyć, że naturalnych wód mineralnych nie powinno się gotować, dlatego należy podawać je do picia, a nie przygotowywania posiłków. Jednocześnie warto podkreślić wyjątek, że wodę dla niemowląt warto doprowadzić do wrzenia.
Zidentyfikowanie właściwego rodzaju wody dla dzieci może ułatwić specjalny certyfikat nadany przez różne jednostki pediatryczne, np. Instytut Matki i Dziecka czy Instytut „Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka”. Instytucje te wydają opinie dotyczące przeznaczenia wody do spożycia przez dzieci na podstawie kryteriów takich jak m.in.:
- ocena złoża, z którego pozyskiwana jest woda,
- rodzaj, zawartość i ogólna suma rozpuszczonych składników mineralnych [mg/l]
- stopień mineralizacji wody
- zawartość w wodzie sodu
- zawartość w wodzie siarczanów
- bezpieczeństwo procesu produkcyjnego gwarantującego jakość produktu gotowego.
Specjalne logo/opinię można odnaleźć na etykietach wielu wód źródlanych i mineralnych powszechnie dostępnych na rynku.
Gęstość żywieniowa a puste kalorie
W żywności odnajdziemy kilkadziesiąt substancji odżywczych o wielokierunkowym działaniu na organizm. Obok białek, tłuszczy i węglowodanów, występują witaminy i składniki mineralne, a także szereg związków bioaktywnych pozytywnie wpływających na organizm. Gęstość odżywcza żywności stanowi miarę wartości odżywczej żywności. Mówi o tym, ile ważnych składników pokarmowych znajduje się w danej porcji produktu.
Puste kalorie
Żywność, która dostarcza jedynie energii określana jest mianem pustych kalorii. Do tej grupy produktów zaliczamy m.in.:
- słodycze i pieczywo cukiernicze (cukierki, landrynki, żelki, batoniki, lody, ciastka i ciasta z kremem, pączki itp.)
- słone przekąski (paluszki, krakersy, chipsy, prażynki, chrupki itp.)
- napoje gazowane i energetyzujące, dosładzane soki i napoje owocowe, wody smakowe
- żywność typu fast food (frytki, hamburgery)
Prócz znacznej ilości kalorii nie wnoszą do diety wartościowych składników odżywczych. A warto podkreślić, że codzienne dostarczanie naszemu organizmowi nadprogramowych 100 kcal, może skutkować zwiększeniem masy ciała nawet o 5 kg w ciągu roku!
Wybór produktów ze skoncentrowaną ilością składników odżywczych jest szczególnie ważny w przypadku osób starszych. Seniorom zazwyczaj brakuje apetytu i nie są w stanie spożyć dużej objętości posiłków, dlatego też należy zwrócić szczególna uwagę na jakość odżywczą produktów, które dominują w ich diecie i wyrównają ewentualne niedobory, np. białka.
Czy dzieci mogą pić każdą wodę?
Nie. Woda podawana dziecku powinna charakteryzować się wysoką jakością. W zależności od wieku dziecka, podajemy wody źródlane lub naturalne mineralne o niskim (niemowlęta i małe dzieci do lat 3.) lub średnim stopniu mineralizacji (dzieci starsze). Wody te powinny być niskosodowe (<20 mg/l) i niskosiarczanowe (<20 mg/l). Stosowne informacje odnośnie rodzaju wody i stopnia mineralizacji można odnaleźć na etykiecie produktu.
Nie zaleca się podawania dzieciom wód z przydomowej studni, z uwagi na wysokie ryzyko zanieczyszczeń. Dzieci mogą pić wodę z kranu, która jest wodą uzdatnioną, jednak należy być pewnym jej wysokiej jakości, a przede wszystkim należy zwrócić uwagę na aspekty techniczne sieci wodociągowej oraz skład wody.
Fakty i mity: Dziecko na diecie wegetariańskiej.
MIT. Dieta wegetariańska nie jest zalecana dla dzieci.
Stanowisko ekspertów wielu cenionych towarzystw naukowych i instytucji, jasno wskazuje, że prawidłowo zbilansowana dieta wegetariańska może być stosowana na każdym etapie życia, włącznie z okresem ciąży, karmienia piersią oraz dzieciństwa.
Dieta wegetariańska wywodzi się z Indii i Bliskiego Wschodu. Opiera się przede wszystkim na spożyciu produktów roślinnych. Wiele badań potwierdziło jej korzystny wpływ na zdrowie człowieka. Wyróżniamy kilka jej typów:
- Lakotoowowegetarianizm – prócz roślin dopuszcza spożycie produktów mlecznych i jaj
- Owowegetarianizm - prócz roślin dopuszcza spożycie jaj
- Laktowegetarianizm - prócz roślin dopuszcza spożycie produktów mlecznych
- Weganizm – dopuszcza jedynie rośliny, z diety wyeliminowane są wszystkie produkty pochodzenia zwierzęcego
Spośród powyższych rodzajów wegetarianizmu, najłatwiej zbilansować jest dietę roślinną, która dopuszcza spożycie mleka i jego przetworów i/lub jaj. Dlatego też, ten typ diety roślinnej jest szczególnie rekomendowany w przypadku najmłodszych. Należy jednak podkreślić, że każdy z wymienionych typów diety roślinnej jest bezpieczny dla zdrowia dzieci, pod warunkiem jej prawidłowego zaplanowania i optymalnego pokrycia wszystkich potrzeb żywieniowych młodego, rosnącego organizmu.
FAKT. Dieta wegetariańska może być niedoborowa w niektóre składniki odżywcze.
Dieta wegetariańska, podobnie jak dieta tradycyjna, w przypadku jej nieprawidłowego zbilansowania, może nieść ze sobą ryzyko niedoborów lub nadmiarów składników odżywczych, które negatywnie będą wpływały na zdrowie. Dlatego też szczególną uwagę należy zwrócić na to, by dieta optymalnie pokrywała zapotrzebowanie dziecka na wszystkie składniki pokarmowe oraz dostarczała odpowiedniej ilości energii.
Należy również zaznaczyć, że dieta wegetariańska nie opiera się tylko na wykluczeniu produktów pochodzenia zwierzęcego, ale prawidłowym wyborze produktów roślinnych stanowiących dobre źródło substancji odżywczych, których źródłem dotychczas były produkty eliminowane z diety. Naukowcy wskazują, że niedobory na diecie wegetariańskiej najczęściej dotyczą tłuszczów omega 3 (DHA i EPA), witaminy B12 i D oraz żelaza i wapnia. Jeśli niemożliwe jest ich dostarczenie w odpowiedniej ilości z dietą, zalecana jest suplementacja.
Dietę wegetariańską, szczególnie w przypadku dzieci, warto stosować pod okiem doświadczonego dietetyka, który odpowiednio skomponuje dietę i będzie ona bezpieczna dla rozwoju młodego organizmu.
Wstydliwy problem co 10. Polaka
Statystyki pokazują, że średnio co 10. Polak zmaga się z zaparciami. Co więcej, odsetek pacjentów z tym problemem zwiększył się widocznie w ostatnich dekadach. Wpływ na to prawdopodobnie ma zmiana stylu życia, a w tym niekorzystne modyfikacje diety. Dolegliwość ta dotyka częściej seniorów oraz kobiet, ale obserwowana jest również wśród najmłodszych.
Przyczyny zaparć – czy mamy na nie wpływ?
Znaczną część czynników, które sprzyjają zaparciom możemy zmodyfikować. Nieprawidłowo zbilansowana dieta, zbyt niskie spożycie wody, mała aktywność fizyczna, stres to główni winowajcy zaparć. Oczywiście schorzenie to może być również następstwem innych chorób, np. niedoczynności tarczycy, cukrzycy, chorób serca czy mocznicy, a także przejmowanych leków. Dlatego też uporczywe zaparcia zawsze warto skonsultować z lekarzem.
Co zmienić w diecie?
Dieta oparta o produkty wysokoprzetworzone, słodycze, słodkie napoje, fast foody stanowi pierwszy krok do zaparć. Dlatego też całkowicie należy zmienić swoje nawyki żywieniowe. W pierwszym etapie należy zadbać o obecność w diecie dużej ilości warzyw, produktów pełnoziarnistych (kasze, płatki, pieczywo razowe, makarony pełnoziarniste), nasion i orzechów. Będą one stanowiły źródło błonnika, który działa w jelicie jak szczotka. Do diety warto również włączyć mleczne napoje fermentowane, które będą źródłem korzystnych bakterii kwasu mlekowego.
Drugim etapem jest odpowiednie nawodnienie organizmu. Do tego celu najlepiej sprawdzi się woda. Jest to szczególnie ważne, gdy w diecie zwiększa się ilość błonnika, który wiąże wodę w jelitach. Niedostateczne spożycie płynów może spowodować efekt odwrotny i pogłębić problem zaparć.
Trzeci etap, który będzie również następował w przebiegu wcześniejszych modyfikacji, to ograniczenie spożycia produktów przetworzonych, pustych kalorii, żywności fast food, dań ciężkostrawnych i smażonych.
Jeśli wprowadzenie modyfikacji dietetycznych i aktywności fizycznej nie będzie skuteczne, po zasięgnięciu opinii specjalisty można sięgnąć po specjalne preparaty i suplementy diety, które mogą wspomóc walkę z zaparciami.
CIEKAWOSTKA
W 1997 roku badacze z Uniwersytetu w Bristolu, Heaton i Lewis, opracowali naukową skalę dzielącą ludzki stolec (tzw. bristolska skala uformowania stolca), w zależności od jego kształtu i konsystencji. Naukowcy wyróżnili 7 różnych typów:
- Typ 1: Pojedyncze zbite grudki podobne do orzechów, trudne do wydalenia
- Typ 2: Stolec o wydłużonym kształcie, grudkowaty
- Typ 3: Stolec wydłużony, z pęknięciami na powierzchni
- Typ 4: Smukłe, wężowate kawałki stolca, gładkie i miękkie
- Typ 5: Miękkie drobiny z wyraźnymi krawędziami (łatwo wydalane)
- Typ 6: Kłaczaste kawałki z postrzępionymi krawędziami
- Typ 7: Wodnisty, bez stałych elementów (ciecz)
Na zaparcia wskazuje typ 1 oraz 2, natomiast typ nr 4 uznaje się za najłatwiejszy do wydalenia.
Źródło: Akademia Jedz na Zdrowie, Polskie Towarzystwo Dietetyki
