Karanie dziecka za jego przewinienia to nie tylko następstwo nieodpowiedniego postępku naszej pociechy, ale i istotna część procesu wychowania.
Gdy jesteśmy rodzicami, już od najmłodszych lat powinniśmy uczyć nasze potomstwo, że określone zachowania wywołują konkretne skutki oraz że za swoje czyny trzeba ponosić odpowiedzialność. Małe dzieci nie rozróżniają, co jest dobre, a co złe; jak należy na co dzień postępować, a jak nie; co wolno w życiu rodzinnym i społecznym, a co jest szkodliwe i naganne. Wyzwaniem dla opiekunów maluchów jest systematyczne opowiadanie kilkulatkowi o zasadach obowiązujących w świecie i normach moralnych, których przestrzeganie pozwala unikać krzywdzenia innych. Gdy nasze dziecko umyślnie jednak coś zbroi, zniszczy lub zachowa się w sposób ewidentnie wywołujący nasze oburzenie, powinna zostać mu wymierzona kara adekwatna do przewinienia. Powinna też uświadomić naszej latorośli, że popełniony przez nią występek nie był właściwy.
Aby kara spełniła swoją rolę, powinna zostać wymierzona w krótkim odstępie czasu od przewiny dziecka. Błędem jest odkładanie nieprzyjemnego, rodzicielskiego obowiązku na bliżej nieokreślony termin i straszenie malucha, że kara go nie ominie. Wywołujemy tylko wtedy bowiem niepotrzebny stres u kilkulatka. Sprawiamy także, że maluch, który zupełnie inaczej od osób dorosłych pojmuje „rachubę czasową”. Gdy np. po miesiącu od niewłaściwego postępku zostanie ukarany, może nie wiązać tej kary z odległą już dla niego przeszłością.
Nie należy też karać dziecka zbyt często. W przeciwnym razie nasza pociecha będzie obawiać się tego, że co dzień lub co kilka dni będzie ponosić odpowiedzialność za wszelkie, najmniejsze nawet uchybienia i że cokolwiek nie zrobi, to i tak rodzice będą niezadowoleni. Niewłaściwe jest również wymierzanie kary w stanie wzburzenia emocjonalnego lub wtedy, gdy mamy zły dzień i popsuty humor. „Wyżywanie się” w ten sposób na dziecku nie świadczy o nas bowiem zbyt dobrze.
Przed wymyśleniem kary dla potomka dobrze porozmawiać o tym z partnerem i ustalić wspólny front decyzyjny w sprawie przewinienia dziecka. Zdarza się czasem, że rodzice mają bowiem zupełnie inne zdanie na temat zachowania syna lub córki. Swoimi reakcjami i słowami mogą więc sobie wzajemnie przeczyć, a tym samym potęgować w dziecku stres i niepokój. W stosowaniu kary dla naszej pociechy trzeba być konsekwentnym. Gdy choć dwa razy skrócimy bowiem wymiar kary latorośli lub zaniechamy ukarania malucha, dziecko nauczy się, że i inne łamanie zakazów również jakoś mu się upiecze.
Nasza pociecha zawsze powinna wiedzieć za co dokładnie została ukarana. Nie należy wymierzać kary maluchowi, jeśli nie porozmawiało się z potomkiem o jego zachowaniu i nie wytłumaczyło, dlaczego postępek dziecka był w naszym odczuciu niewłaściwy. Jeśli nasza latorośl coś poważnego zbroiła, warto zachęcić ją do zadośćuczynienia i naprawienia błędu oraz do powiedzenia słowa: „przepraszam”. Wymierzanie kar dziecku za każdym razem powinno być dostosowane do wieku potomka i do wielkości jego przewinień. Wymyślone przez nas kary powinny pełnić funkcję uświadamiającą, edukacyjną i uczyć pozytywnych zachowań. Tylko mądre i odpowiedzialne karanie korzystnie wpływa na psychikę i rozwój dziecka. Warto dołożyć więc starań, aby nasza pociecha rozumiała, że karzemy ją nie dla własnego widzimisię, ale dla jej dobra.
Iwona Trojan
