Czy można wychować samodzielne, empatyczne i szczęśliwe dzieci nie stosując kar, nagród ani krzyku? Tak, można Przekonajcie się sami!
Dyscyplina. Samo słowo brzmi już niezbyt dobrze, twardo; być może przez nieprzyjemną zbitkę głosek „sc”. Na dodatek kojarzy się z podniesionym głosem, stanowczością oraz karami fizycznymi. Często można usłyszeć, że „dziecko powinno być zdyscyplinowane”, że „ma znać swoje miejsce w szeregu” i „potrafić się zachować”. Jeżeli jednak sięgniemy głębiej, do źródeł tego słowa, okazuje się, że dyscyplina pochodzi od łacińskiego słowa „discere”, które oznacza po prostu „uczyć się”. A co złego jest w nauce? Chyba nic.
Czym jest zatem łagodna dyscyplina? Jak tłumaczy autorka, „łagodna dyscyplina opiera się na nauczaniu i uczeniu się zamiast karania, a także na realistycznych oczekiwaniach wobec dziecka na danym etapie rozwoju jego mózgu (…) to pozytywne podejście i planowanie; to inspirowanie dzieci do tego, by stawały się coraz lepsze, oraz praca nad sobą, dzięki której można być dla nich wzorem do naśladowania.”
Książka jest dość obszerna i zawiera wiele zagadnień. Myślę, że podczas jej czytania warto uzbroić się w długopis i karteczki samoprzylepne, bo niektóre rady są naprawdę warte zapisania i zapamiętania. „Łagodna dyscyplina” to 15 rozdziałów kompleksowego poradnika ułatwiającego wychowywanie dzieci. Oczywiście najlepiej jest przeczytać go w całości, jednak jeśli z jakiegoś powodu brakuje nam czasu lub natychmiast potrzebujemy jakiegoś rozwiązania, warto przeczytać trzy pierwsze rozdziały, a następnie przejść do tego, który opisuje interesujący nas problem. Dlaczego te trzy pierwsze rozdziały są tak ważne? Dlatego, że każda książka traktująca o rodzicielstwie i szeroko pojętym wychowaniu musi omówić przyczyny takiego a nie innego zachowania dzieci. Kiedy wgłębimy się w ich lekturę i dowiemy się, dlaczego dzieci zachowują się w określony sposób i co sprawia, że się uczą, możemy dopiero przejść dalej.
Rozdziały 4 i 5 poświęcone są omówieniu różnych metod wychowawczych, także tych stosowanych w szkole oraz powodów, dlaczego w większości są one niewłaściwe. Rozdziały od 6 do 13 poświęcone są konkretnym zagadnieniom związanym z dyscypliną m.in. kłamaniu, narzekaniu, agresywnym zachowaniom, rywalizacji czy niskiej samoocenie. Rozdziały 14 i 15 poświęcone są rodzicom i ich demonom, z którymi muszą staczać codzienne wojny i wojenki. A takich jest wiele, wierzcie mi!
Tym, co bardzo mnie poruszyło w książce, jest jej treściwość, a mianowicie zero filozofowania i gdybania, maksimum przykładów, omówionych problemów, konkretnych wskazówek. Warto dodać, że książka jest przeznaczona dla rodziców dzieci w każdym wieku – od maluszków po nastolatków. Mimo dość sporej objętości, poradnik napisany jest z niezwykłą lekkością. Widać, że autorka wie, o czym pisze; jest kompetentną osobą i sama niejedno w życiu z dziećmi przeszła po to, aby móc z nami podzielić się swoją wiedzą i doświadczeniem.
Zawsze do poradników czy blogów o wychowywaniu dzieci podchodziłam z dużą dozą sceptycyzmu. Niestety, ale bardzo często influencerzy albo osoby uznawane za autorytety od wychowania, okazują się być zwykłymi amatorami, którzy uważają, że skoro odchowali swoje dziecko (i co z tego, że np. na kryminalistę), to pozjadali wszystkie rozumy i o wychowaniu wiedzą wszystko. Wiele takich poradników, czy papierowych, czy internetowych, jest po prostu szkodliwych, gdyż mają one na celu nie pomoc, a zbijanie kasy za pomocą lokowania produktów. Posiadam kilka wartościowych książek dotyczących wychowania napisanych przez autorów, którym ufam i z całą stanowczością stwierdzam, że „Łagodna dyscyplina” właśnie do nich dołączyła.
Podczas czytania tej książki doszłam do wniosku, że takie lektury są rodzicom bardzo potrzebne. Tak się akurat złożyło, że mój pełen energii synek po podwórkowych szaleństwach wgramolił się do wózka i zasnął, a ja miałam trochę czasu, aby posiedzieć na świeżym powietrzu i poczytać tę książkę. Nie zdążyłam się nawet wgłębić w lekturę, gdy dosiadła się do mnie pewna starsza pani, która bardzo głośno (niby nie do mnie, a jednak do mnie) zaczęła narzekać na współczesne matki - że niby wszystko mają, a nic nie umieją; że muszą czytać książki o tym jak wychować dzieci, bo zanikł im instynkt i nawet tego nie potrafią. Wkurzyłam się niemiłosiernie, ale wstałam z ławki, grzecznie się pożegnałam i oddaliłam się z wózkiem w głąb parku. I właśnie wtedy uderzyło mnie to słowo – instynkt. No właśnie, gdybym zawsze się go słuchała, mogłoby się skończyć to źle. Przecież kiedy dziecko rozrabia, robi coś niegrzecznego, to instynktownie chce się na nie nakrzyczeć; ukarać je. Może i na czterolatku zrobi to wrażenie (oczywiście złe), ale co da nakrzyczenie na półtoraroczne dziecko? Nic. Dziecko naje się strachu, a rodzic nabawi wyrzutów sumienia. Dlatego chodzi o to, aby działać świadomie i racjonalnie, co nie oznacza zawsze w sposób instynktowny. A „Łagodna dyscyplina” uświadamia, jak to zrobić.
Polecam tę lekturę wszystkim rodzicom i osobom pracującym na co dzień z dziećmi. To naprawdę potężny zastrzyk wiedzy, konkretnych rad i wyczerpujących przykładów, które pokazują jak wiele korzyści może przynieść nam zmiana podejścia.
Sarah Ockwell – Smith, „Łagodna dyscyplina”, Laurum, Warszawa 2020.
Anna Stasiuk
