Rozwód to trudny czas, zarówno dla partnerów, jak i dla ich dzieci. Wiele wysiłku, dyplomacji i powstrzymywania się od łez wymaga omówienie najważniejszych kwestii. Jak radzi sobie z tym dziecko?
Dziecko w obliczu rozwodu rodziców
Dzieci, których rodzice się rozwodzą, adaptują się do nowej sytuacji, przechodząc przez 5 faz - zaprzeczenia, gniewu, lęku, smutku i akceptacji. Dzieci w wieku od 3 do 8 lat wierzą, że rodzice do siebie wrócą, nieco starsze odczuwają złość, miewają stany głębokiego smutku, tęsknią za rodzicem, który się wyprowadził. Do tego dochodzi poczucie osamotnienia i bezradności i lęk. Dzieci mają tendencję do brania na siebie odpowiedzialności za rozpad rodziny, wierząc, że gdyby posprzątało pokój, było grzeczne, rodzic by nie odszedł. Smutek może przyjąć postać agresji, niekiedy milczenia. Zdarza się, że dzieci zbyt szybko dorastają, przyjmując rolę wspierającego opiekuna swoich rodziców. Nastolatkowie są nadmiernie obciążeni emocjonalnie. Liczą na wynagrodzenie im ich cierpienia tabletem lub podwyższeniem kieszonkowego, inne wpadają w uzależnienia i złe towarzystwo. Dzieci często są powodem, dla którego nie chcemy zakończyć toksycznego, pełnego rozczarowań i nieporozumień związku. Jednak jeśli rodzic nie będzie szczęśliwy, bardzo trudno będzie mu zaszczepić radość w swoim dziecku, które chłonie złą atmosferę niczym gąbka.
Rozwód a misja rodzicielska
Gdy rozwód jest nieunikniony, warto wówczas porozmawiać o nim z dzieckiem i wytłumaczyć, dlaczego tatuś i mamusia muszą zamieszkać osobno. Zapewne spotka się to z dezaprobatą naszej pociechy, nie mniej ten mały człowiek ma prawo do wyrażania całej gamy uczuć, także tych złych. Warto poinformować je o tym, jak teraz będzie wyglądało jego życie, kiedy będzie widywało się z drugim rodzicem, kto je odbierze ze szkoły. Zwolnijmy malucha z obowiązku podejmowania decyzji, z kim chciałby zamieszkać, to zrodzi poczucie winy. Niewłaściwy będzie też „sprawiedliwy” podział dzieci, które są dla siebie wsparciem w tych trudnych momentach. Ważna jest współpraca rodziców, wspólne uczestniczenie w życiu dziecka, nie pozostawiając mu złudnej nadziei powrotu. Nasze pociechy powinny usłyszeć od obojga, że są kochane oraz że nie są winne rozstania mamy i taty.
Konsekwencje nie muszą być złe
W wyniku rozwodu rodziców dzieci tracą wzorzec rodziny. Nagle zaczyna brakować męskiego lub żeńskiego pierwiastka. Potomstwo nie może obserwować, jak wygląda relacja rodziców, aby móc odzwierciedlić ją w dorosłym życiu. Jego obraz małżeństwa jest etykietowany porażką. Często rozwód wiąże się z pogorszeniem sytuacji materialnej, a występujące w trakcie kłótnie między partnerami, sprzyjają pogorszeniu się wyników dzieci w nauce, uczuciem napięcia, lęku i obniżeniem nastroju. O ile rodzice w kulturalny sposób zakończą związek i nawiążą współpracę w zakresie opieki nad dziećmi, o tyle skutki ich rozstania nie muszą negatywnie wpływać na potomstwo. Wiele dzieci dobrze radzi sobie z rozwodem rodziców, wiele z nich odnosi sukcesy i zawiera satysfakcjonujące związki. Co możemy zrobić, aby nasze dziecko poczuło się lepiej w zamęcie okołorozwodowym? Zapewnić mu troskliwą opiekę i obecność bliskich osób oraz rówieśników, wzmacniać poczucie własnej wartości, pozwolić rozwijać zainteresowania i jednocześnie stawiać wyraźne granice.
Małgorzata Koperska
