Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka – skąd się bierze?

Wzmożone napięcie mięśniowe – zwane również hipertonią – to nieprawidłowość obserwowana m.in. u niemowląt.

Autor: Materiały zewnętrzne

Daje ona pewne charakterystyczne objawy, które powinny skłonić rodziców malucha do jak najszybszego kontaktu z lekarzem. Nadmierne napięcie mięśniowe u niemowlaka trzeba leczyć, gdyż nie jest ono obojętne dla jego zdrowia i rozwoju.

Z tekstu dowiesz się:

• czym jest wzmożone napięcie mięśniowe u dziecka,
• jakie są przyczyny wzmożonego napięcia mięśniowego u niemowlaka,
• jakie objawy daje zespół napięcia mięśniowego u niemowląt,
• jak można leczyć zaburzenia napięcia mięśniowego u niemowląt.

Prawidłowy rozkład napięcia mięśniowego u niemowlaka umożliwia m.in. jego fizjologiczny rozwój ruchowy. Na niektórych etapach życia obserwowane są jednak w tym zakresie pewne wahania. W pierwszych miesiącach życia dziecko nie potrafi jeszcze np. unosić główki. Ma też problemy z zachowaniem stabilności w pozycji na brzuchu oraz na plecach. Z czasem, na skutek poprawy napięcia mięśniowego, maluch zyskuje jednak zdolność unoszenia główki i poprawia się jego stabilność w różnych pozycjach. Następuje też zmniejszenie napięcia mięśniowego w kończynach, a maluch może wykonywać selektywne ruchy.

Czasami, na skutek różnych czynników, u dziecka pojawia się wzmożone napięcie mięśniowe. Polega ono na zbyt mocnym napięciu pojedynczych mięśni oraz ich całych grup, które dziecko odczuwa jako ból. Powoduje ono opóźnienia w rozwoju fizjologicznym niemowlaka.

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowlaka – przyczyny

Przyczyn zespołu napięcia mięśniowego u niemowląt może być wiele. Ogólnie dzieli się je na przyczyny przedporodowe, okołoporodowe oraz poporodowe.

• Przyczyny przedporodowe – ze strony matki mogą to być np. przebyte w trakcie ciąży choroby, kontakt z czynnikami toksycznymi, niedokrwistość, urazy mechaniczne brzucha, konflikt serologiczny, niedobory witamin oraz składników odżywczych. Ze strony dziecka zaś – wady rozwojowe ośrodkowego układu nerwowego oraz ciąża mnoga (zaburzone napięcie mięśniowe często występuje u jednego lub obojga bliźniąt).
• Przyczyny okołoporodowe – zalicza się do nich komplikacje porodowe, urazy dziecka podczas porodu, poród przedwczesny, owinięcie szyi dziecka pępowiną, wahania tętna niemowlęcia, zachłyśnięcia wodami płodowymi oraz wcześniactwo.
• Przyczyny poporodowe – wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt może być wywołane przez zaburzenia oddychania w pierwszej dobie życia, zaburzenia elektrolitowe, infekcje czy przedłużającą się żółtaczkę.

Wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt – objawy

Do pierwszych objawów, które mogą świadczyć o wzmożonym napięciu mięśniowym dziecka, zalicza się:

• częsty płacz dziecka bez powodu (np. podczas codziennych zabiegów pielęgnacyjnych),
• 15-20-minutowe drzemki w ciągu dnia i wybudzanie się z nich z trzęsącymi się rękami,
• mocno odgięta do tyłu głowa podczas spania,
• bardzo mocne zaciskanie dłoni w piąstki,
• ułożenie ciała dziecka w kształt litery C w trakcie leżenia na plecach,
• mocne ściąganie paluszków u nóg w dół.

Wzmożone napięcie mięśniowe – diagnostyka

Napięcie mięśniowe jest jednym z podstawowych elementów ocenianych podczas wizyty u pediatry. Lekarze stosują w tym celu dwie najbardziej popularne skale:

• test TIMP – stosowany do oceny dzieci do 4. miesiąca życia,
• badanie AIMS – do diagnostyki dzieci do 18. miesiąca życia.

W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości lekarz zleca wykonanie USG przezciemiączkowego, w razie konieczności również rezonansu magnetycznego, a czasami nawet testów genetycznych.

Zaburzone napięcie mięśniowe u niemowlaka – leczenie

Jak już wcześniej wspomniano, wzmożone napięcie mięśniowe powoduje u dziecka ból, hamuje jego rozwój fizjologiczny, może też w kolejnych latach skutkować bolesnymi przykurczami mięśni, a nawet skoliozą (boczne skrzywienie kręgosłupa). Koniecznie trzeba je więc leczyć, a podstawową metodą jest rehabilitacja neurologiczna dzieci. Zazwyczaj prowadzi się ją metodą Vojty (uciskanie różnych punktów ciała, co pobudza układ nerwowy do prawidłowej pracy) lub metodą NDT-Bobath (ćwiczenia ruchów pożądanych u dziecka na danym etapie rozwoju). Bardzo często obie metody rehabilitacyjne łączy się ze sobą, co pozwala uzyskać jeszcze lepsze efekty. Napięcia mięśniowego u niemowlaków nie leczy się farmakologicznie.

Oczywiście ważne są również ćwiczenia wykonywane z dzieckiem przez rodziców, a także odpowiednia pielęgnacja malucha. Pozwalają one minimalizować objawy napięcia mięśniowego oraz zmniejszać ryzyko występowania powikłań w przyszłości.

Źródła:

https://pulsmedycyny.pl/placz-sygnalem-wzmozonego-napiecia-miesni-877035

https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.14.1.11.

http://sknfizjoterapii.wum.edu.pl/sites/sknfizjoterapii.wum.edu.pl/files/Bobath_KatarzynaWasiak.pdf