Strach, potrzeba bliskości lub uczucie głodu – rodzice niemowląt z pewnością mają świadomość, że dziecięcy płacz ma wiele przyczyn.
Czasem jednak jego powód nie jest tak oczywisty – może oznaczać problemy z brzuszkiem. Jakie są przyczyny zaparć u niemowląt i co możemy zrobić, by dziecko poczuło się lepiej?
Pierwszy rok życia dziecka obfituje w wiele trudnych sytuacji, którym sprostać musi przede wszystkim rodzic. Jako że niemowlę nie jest w stanie jasno zakomunikować, co mu dolega, co je boli lub drażni, jego przeciągający się zły nastrój może stanowić dla rodzica zagadkę. Aby właściwie zinterpretować płacz dziecka, należy spokojnie i uważnie obserwować zachowanie maleństwa. Czasem jego przyczyną jest potrzeba bliskości z rodzicem (nie wszystkie maluszki równie spokojnie znoszą samotne przebywanie w łóżeczku, wózku czy kojcu), innym razem głód, mokra pieluszka lub nieodpowiednia temperatura otoczenia. Bywa także, że dziecko płacze, ponieważ ma problemy z wypróżnieniem.
Jak rozpoznać problem?
Trudno konkretnie ustalić właściwą częstotliwość wypróżniania się u dzieci w pierwszym roku życia. Przyjmujemy jednak, że w przypadku maluszków poniżej 18. miesiąca, które są karmione piersią, możemy mówić o zaparciach, gdy dziecko nie wypróżnia się minimum raz dziennie. W przypadku niemowląt karmionych mlekiem modyfikowanym o zaparciach mówimy natomiast, gdy częstotliwość wypróżnień jest mniejsza niż dwa-trzy razy tygodniowo. Warto jednak mieć na uwadze fakt, że nie tylko częstotliwość wypróżnień może świadczyć o zaparciach – ich objawem może być również konsystencja stolca. Wydalany wówczas kał jest zbity i suchy. Zatwardzenie możemy podejrzewać wtedy, gdy płacz dziecka towarzyszy każdemu wypróżnianiu się, a brzuszek jest nabrzmiały i twardy. Objawy, z którymi mogą wiązać się zaparcia u niemowlaka to także rozdrażnienie, wzdęcia, mniejszy apetyt oraz zbyt mały przyrost masy ciała.
Zaparcia u niemowlaka a mleko
Pediatrzy podkreślają, że dla brzuszka małego dziecka najlepsze jest karmienie piersią – to właśnie mleko mamy dostarcza rozwijającemu się organizmowi lekkostrawnego białka, enzymów trawiennych pomagających przyswajać składniki odżywcze z pożywienia, a także dobrych kultur bakterii, m.in. szczepów Lactobacillus reuteri i oligosacharydów mleka kobiecego, które stanowią ich pożywienie. Jeśli to możliwe, nie decydujmy się na odstawianie od piersi maluszka przynajmniej do momentu, aż nie ukończy on 6. miesiąca życia. Warto jednak pamiętać, że na skład mleka kobiecego wpływ ma codzienna dieta mamy. Jeśli dziecko karmione piersią cierpi na zaparcia, wówczas matka powinna przyjrzeć się swoim posiłkom: wyeliminować z nich produkty powodujące zaparcia (m.in. czekoladę, potrawy smażone), a wprowadzić więcej płynów i suszonych owoców.
Jeśli jednak podejrzewamy zaparcia u maluszka, który ukończył 6. miesiąc życia i nie jest już karmiony piersią, powinniśmy poświęcić szczególną uwagę, wybierając odpowiednie mleko modyfikowane. Dostępne na rynku produkty w tej grupie musza spełniać te same wymagania dotyczące jakości i składu, nie oznacza to jednak, że każde mleko następne jest takie samo. Warto poszukać wówczas mleka modyfikowanego, takiego jak np. opracowane przez specjalistów NAN OPTIPRO Plus 2 HM-O. Pamiętajmy jednak, aby mleko modyfikowane przygotowywać zawsze zgodnie z instrukcją – w przeciwnym razie to właśnie nieodpowiednie proporcje mieszanki mogą stać się przyczyną zaparć. Jeśli znajdziemy mleko, które jest przez dziecko dobrze tolerowane, nie zmieniajmy go.
Jak pomóc dziecku?
Pierwsza zasada – nie panikujmy. Niepokój rodzica może stać się przyczyną dodatkowego stresu dla niemowlęcia, a ten z kolei może nasilić dokuczliwe objawy. Pamiętajmy, że zaparcia u niemowlaka mogą pojawiać się jako efekt niedojrzałości układu trawiennego malucha i zazwyczaj nie stanowią zagrożenia dla życia dziecka. Pomimo tego że dziecięce zatwardzenie udaje się zwykle pokonać w ciągu kilku dni lub kilku tygodni, warto pamiętać o paru podstawowych zasadach. Jeśli maluszek jest na etapie rozszerzania diety – w niemowlęcych zaparciach nie ma nic nadzwyczajnego, ponieważ często towarzyszą one adaptacji małego brzuszka do nowych pokarmów. Postarajmy się jednak zadbać o to, aby dieta malca zawierała odpowiednią ilość płynów oraz będących źródłem błonnika warzyw i owoców.
Nie zawsze jednak należy szukać przyczyny niemowlęcych zaparć w diecie dziecka. Jeśli rozszerzanie jadłospisu przebiega prawidłowo, warto zastanowić się, czy niemowlę nie jest narażone na stres. Taka sytuacja może zdarzyć się wówczas, gdy rodzice zdecydują się na powrót do pracy, a pozostawiony z opiekunką maluszek straci poczucie bezpieczeństwa. Źródłem stresu może być także zbyt wczesne usadzanie na nocniku. W tej kwestii działanie pod presją nie tylko powoduje niepokój i rozdrażnienie dziecka, ale także może stać się przyczyną blokady maluszka, co w efekcie przyniesie skutek odwrotny od zamierzonego.
Z zaparciami u niemowlęcia można sobie poradzić. Jeśli jednak pojawiają się często i trwają zbyt długo, warto skontaktować się z lekarzem w celu ustalenia ich przyczyny. Pamiętajmy, aby nie decydować się na podawanie środków farmakologicznych (np. czopków glicerynowych) bez wyraźnego zalecenia specjalisty.
