Generacja alfa, czyli dzieci urodzone w drugiej i trzeciej dekadzie XXI wieku, to pokolenie, które, jako jedyne do tej pory, praktycznie od początku swojego życia wie, jak korzystać ze smartfonów i tabletów.
Dzięki temu ma łatwiejszy dostęp do edukacji, a swoją wiedzą na temat aplikacji i narzędzi mobilnych potrafi zaskoczyć niejednego dorosłego. Nie od dziś wiadomo jednak, że nowe technologie niosą ze sobą także zagrożenia, zwłaszcza jeśli korzystają z nich osoby młode. Jak świadomie wychowywać dziecko, by poza kompetencjami cyfrowymi, rozwijało także te społeczne?
Już dziś docierają do nas niepokojące sygnały z USA, gdzie nauczyciele rezygnują z pracy, swoją decyzję motywując m.in. agresywnym zachowaniem uczniów. Alarmujący jest również fakt, że dzieci nie są w stanie opanować umiejętności adekwatnych do swojego wieku – wyzwaniem jest dla nich zwłaszcza czytanie ze zrozumieniem. Problemy pokolenia alfa częściowo wynikają z digitalizacji ich życia. Ograniczenie bezpośrednich kontaktów międzyludzkich, na które wpłynęła także pandemia, i przeładowanie informacjami mogą być powodem takich zachowań. Czy jednak na pewno wszystkiemu winna jest technologia?
Długotrwałe skutki
Dzieci, by móc prawidłowo się rozwijać, potrzebują różnych doświadczeń. Bardzo ważne są dla nich wszystkie bodźce sensoryczne odbierane za pomocą zmysłów: wzroku, słuchu, ale także smaku, węchu i dotyku. Ogromne znaczenie w kolejnych fazach rozwoju ma również kontakt społeczny – z rówieśnikami, rodzicami i innymi osobami. Tablet lub smartfon im tego nie zapewnią.
- Coraz krótsze TikToki, rolki na Instagramie czy shorty na YouTube sprawiają, że tzw. attention span, czyli zakres skupienia uwagi dzieci, wciąż się zmniejsza. Widzimy, że trudno jest im skoncentrować się na czynności, która trwa dłużej niż kilka minut, tracą nią zainteresowanie i łatwo się rozpraszają – mówi Aleksandra Dejewska-Wysogrocka, psycholożka i terapeutka zaburzeń odżywiania oraz właścicielka Dejewska Clinic. – Ponadto dzieci z pokolenia alfa coraz częściej są przebodźcowane. Siedzą przed laptopem z tabletem w ręku, podczas gdy w tle odtwarzany jest filmik na telefonie. Zdarza się również, że grają w gry późnym wieczorem, a nawet w nocy, co kończy się bezsennością i problemami z koncentracją. Młody użytkownik ma również możliwość nieustannego odświeżania treści, co może prowadzić do uzależnienia od smartfonów i tabletów – dodaje ekspertka.
Oczywiście zdobycze technologiczne wpływają na nasze pociechy także w pozytywny sposób. W przypadku dzieci z autyzmem, którym często bezpośrednie relacje interpersonalne sprawiają duży problem, technologia może nawet ułatwiać kontakt z otoczeniem. Kluczowy jest jednak umiar i nadzór rodziców. Pamiętaj, że wychowując dziecko, masz wpływ na to, jak będzie zachowywało się jako dorosły. Jeśli swoje dzieciństwo spędzi zamknięte w pokoju z tabletem, później może być osobą samotną i uzależnioną od urządzeń mobilnych lub gier.
Wprowadź ograniczenia
Jeśli widzisz, że Twoja pociecha nie odrywa wzroku od tabletu podczas jedzenia, podróży samochodem czy rozmowy z Tobą - reaguj. Prawdopodobnie nie będzie to najłatwiejsze wyzwanie, warto więc wcześniej opracować strategię działania. Na wprowadzenie ograniczeń dziecko może zareagować złością, płaczem, buntem, a nawet agresją fizyczną. Nie należy jednak karać go za te emocje.
- Pamiętaj, że ważny jest przede wszystkim odpowiedni komunikat i rozmowa. Nie krzycz na dziecko – pokaż mu, że rozumiesz jego frustrację, a ograniczenia nie są karą za coś, co zrobiło – mówi Aleksandra Dejewska-Wysogrocka. - Bądź przy nim, ale nie ulegaj, jeśli zacznie płakać lub okaże gniew. Jeśli to zrobisz, jedynie umocnisz go w przekonaniu, że takie zachowanie przynosi pożądane skutki. Dzieci, zwłaszcza te młodsze, nie potrafią wyrażać emocji tak jak dorośli, dlatego nie bierz do siebie słów, które Twoja pociecha wykrzyczy do Ciebie przez łzy.
Jak jednak ograniczyć dostęp dziecka do urządzeń mobilnych? Możesz ustalić ze swoją pociechą godziny korzystania z tabletu czy smartfona lub porę, o której automatycznie się one zablokują. Warto również stworzyć na urządzeniach profil dla dziecka, dzięki czemu nie będzie miało ono dostępu do nieodpowiednich treści. Pomocne jest także sprawdzanie, jakie strony odwiedza Twoja pociecha – system kontroli rodzicielskiej może wysyłać Ci raporty na ten temat. Przede wszystkim jednak konsekwentnie przestrzegaj zasad i granic, które sam stworzyłaś/stworzyłeś.
Same ograniczenia nie wystarczą. Dziecko pozbawione ulubionej rozrywki może być jeszcze bardziej sfrustrowane. Zaproponuj mu więc inny sposób na spędzenie wolnego czasu, tym razem offline. Najlepiej będzie, jeśli zrobicie coś wspólnie: pójdziecie na spacer, poczytacie lub pogracie w planszówkę. Możesz również zapytać, na jaką aktywność ma ochotę Twoja pociecha. Pamiętaj jednak, by nie przytłoczyć jej tymi propozycjami. Daj dziecku przestrzeń na nudę, ponieważ ona również pozytywnie wpływa na jego rozwój – wspomaga kreatywność i uczy zarządzania czasem.
Znaleźć złoty środek
To oczywiste, że dzieci urodzonych w trzecim tysiącleciu nie da się wychować bez technologii. Co więcej, pozbawienie ich dostępu do internetu czy telefonu może spowodować, że będą ostawały od grupy rówieśniczej. Pokaż jednak swojej pociesze, w jaki sposób powinna odpowiedzialnie korzystać z urządzeń mobilnych, postaw jasne granice i weryfikuj to, co robi w sieci. Swoim zachowaniem podkreślaj również, że wartość dziecka nie zależy od tego, jak drogie gadżety elektroniczne posiada. Pamiętaj, że nie wystarczy dbać o jego potrzeby materialne, te emocjonalne mają równie duże, jeśli nie większe, znaczenie. Weź również pod uwagę zagrożenia, które czyhają na dziecko w internecie, nie publikuj jego zdjęć i nie udostępniaj filmów z jego udziałem. Mały influencer może mieć w przyszłości zaburzony i zniekształcony obraz świata oraz problem z dopasowaniem się do ogólnie przyjętych zasad społecznych.
Informacja prasowa
