Metoda Montessori powstała na początku XX wieku, ale innowacyjnością znacznie prześcignęła swoją epokę. Jednym z jej najważniejszych założeń jest pozwalanie dziecku na swobodne decydowanie o tym, co chce w danym momencie i ile czasu na to poświęcić. Jakie zabawki i zabawy pomogą dziecku rozwijać się zgodnie z założeniami metody Montessori? Poznaj 5 przykładów.
Co jest niezwykłego w zabawach w duchu Montessori?
Zajęcia w duchu Montessori bardziej przypominają pracę niż zabawę – często odbywają się w ciszy, wymagają koncentracji, samodyscypliny i utrzymywania porządku, ale okazuje się, że dzieci same chętnie się w nie angażują, jeśli nie czują presji ze strony dorosłych! W tej metodzie ogromny nacisk kładzie się na środowisko całkowicie przystosowane do możliwości edukacyjnych maluchów, a także odpowiednio wykwalifikowanego nauczyciela, który nie naucza, ale przygotowuje serię bodźców i zachęca dziecko do eksperymentów. Dorosły opiekun staje się bacznym, pełnym szacunku obserwatorem, który służy pomocą w usuwaniu przeszkód na drodze do rozwoju.
Czy takie podejście rzeczywiście ma sens? Tak! Efekty edukacji metodą Marii Montessori były niesamowite. Sama lekarka tak podsumowała osiągnięcie założonych przez siebie placówek: „Dzieci nauczyły się czytać i pisać, zanim osiągnęły wiek pięciu lat, a nikt nie dawał im żadnych lekcji. W tamtym czasie wydawało się cudem, że dzieci w wieku czterech i pół lat mogą być w stanie pisać i że mogły się czegoś nauczyć bez poczucia bycia nauczanymi”[1].
Czy jednak realizacja założeń metody Montessori nie sprawi rodzicom zbyt wiele trudności? Nie, bo zabawy i zabawki Montessori są:
- proste. Opierają się na naturalnych aktywnościach dziecka,
- oparte na samodzielności. Rodzic w niczym nie wyręcza malucha, a pomaga jedynie wtedy, gdy dziecko nie jest w stanie czegoś wykonać (takie podejście dotyczy nie tylko samej zabawy, ale i pozostałych, codziennych czynności),
- uwzględniające indywidualne potrzeby i możliwości malca. Szkrab pracuje w swoim tempie i robi tylko to, na co jest już gotowy.
Pomysły na zabawy Montessori
Pierwszą pomocą dydaktyczną, której Maria Montessori używała w pracy z dziećmi upośledzonymi umysłowo, były puzzle edukacyjne. Układanki rozwijające umiejętności percepcyjne pokochały również dzieci w Casa dei Bambini, czyli „Domu Dziecięcym” koordynowanym przez Montessori w San Lorenzo, ubogiej dzielnicy Rzymu. Dlatego jeśli chcesz zaproponować maluchowi zabawę w duchu montessoriańskim, podaruj mu drewniane puzzle z liczbą elementów dostosowanych do jego wieku. Zadbaj o to, aby układanka nie była ani zbyt łatwa, ani zbyt trudna.
Inna świetna zabawa Montessori to przesypywanie/przelewanie. Dziecku sprawi ogromną frajdę przelewanie wody z miseczki za pomocą łyżeczki czy lejka albo przesypywanie koralików, ziaren fasoli czy kasztanów z jednego pojemnika do drugiego. Praktyka pokazuje, że wystarczy dać maluchowi kolorowe kamyki czy korale i kilka pudełek, a on sam za chwilę wymyśli doskonałą, wciągającą zabawę!
Kolejna zabawa, która pozwala na rozwijanie zdolności manualnych dziecka, to przewlekanie. Możesz kupić gotowe zabawki, np. w postaci drewnianych zwierząt z otworami i przymocowanymi sznurkami albo zachęcić malucha do nanizywania, chociażby makaronu na włóczkę. Takie czynności uczą koncentracji i świetnie wyciszają.
Jak jeszcze możesz spędzić czas z malcem na zabawie Montessori? Zaproś go do wspólnego gotowania albo zajęć w ogrodzie. Mieszanie składników, lepienie ciasta, grzebanie rączkami w ziemi – to wszystko bardzo rozwija percepcję zmysłową, a do tego uczy dziecko praktycznych rzeczy.
Ruch też jest ważny w metodzie Montessori!
W 1921 roku stworzono zdjęcie, przedstawiające przerwę rekreacyjną w szkole montessoriańskiej w USA. Widać na nim szczęśliwe dzieci na drabinkach i huśtawkach. Jeśli więc chcesz zapewnić dziecku zabawy w duchu Montessori, zadbaj też o zajęcia i zabawki rozwijające jego sprawność ruchową oraz zmysł równowagi. Mogą to być np. ścianki wspinaczkowe, bujak Montessori, zjeżdżalnie albo Kitchen Helper, który pełni rolę pomocnika, podczas rodzinnego pichcenia.
Jak widzisz, przeniesienie do codzienności dziecka zajęć opartych na pedagogice montessoriańskiej nie jest wcale trudne. Na pewno przyniesie Twojej pociesze mnóstwo korzyści… i frajdy!
