Około 80% kobiet spodziewających się dziecka doświadcza porannych mdłości, nudności i wymiotów związanych z ciążą.
Jednak w przypadku 0,2-2% ciężarnych dolegliwości te mają ekstremalny przebieg nazwany hyperemesis gravidarum (HG), co oznacza niepowściągliwe wymioty ciężarnych. Za sprawą brytyjskiej księżnej, którą dotknęła ta przypadłość, mówi się głośno o hyperemesis gravidarum - bardzo trudnej dla przyszłych mam dolegliwości. Tym samym rośnie świadomość kobiet i mężczyzn, że ciąża może mieć również niezwykle silne i nieprzyjemne objawy, których nie można bagatelizować, wymagają bowiem pomocy specjalisty, a czasem nawet hospitalizacji.
- Wiele kobiet w trakcie ciąży doświadcza porannych mdłości, ale jedna na sto ciężarnych zmaga się z czymś znacznie gorszym, hyperemesis gravidarum, ekstremalnymi nudnościami i wymiotami, które trwają nieustannie cały dzień. Jest to bardzo trudna sytuacja dla kobiety spodziewającej się dziecka, której organizm jest bardzo wycieńczony nieprzyjemnymi objawami. W ciężkich postaciach zdarza się, że pacjentki wymiotują nawet kilkadziesiąt razy dziennie. Nie mogą nic zjeść, napić się, a towarzyszący czasem przyszłym mamom ślinotok sprawia, że nie są w stanie przełknąć nawet własnej śliny, nie wymiotując przy tym. Jest to problem nieporównywalnie poważniejszy niż typowe ciążowe nudności, który wymaga odpowiedniej pomocy medycznej, niejednokrotnie hospitalizacji - mówi dr Arkadiusz Adamczyk, ginekolog-położnik z Kliniki Leczenia Niepłodności, Ginekologii i Położnictwa „Bocian” w Katowicach.
Przyczyny hyperemesis gravidarum
Przyczyna występowania niepowściągliwych wymiotów ciężarnych nie jest nadal w pełni znana, wskazuje się na kilka czynników powodujących prawdopodobnie taki stan. Zalicza się do nich hormonalne zmiany, jakie zachodzą w organizmie kobiet spodziewających się dziecka, zwłaszcza wzrost stężenia gonadotropiny kosmówkowej i estradiolu w pierwszym trymestrze ciąży. Większe ryzyko HG występuje w grupie kobiet, które we wcześniejszej ciąży doświadczyły już niepowściągliwych wymiotów ciężarnych, jak i u których w rodzinie występowały takie przypadki. Także młodsze kobiety, w pierwszej ciąży, czy też wielopłodowej są bardziej narażone na wystąpienie hyperemesis gravidarum. Inne choroby i problemy zdrowotne mogą również wzmagać ryzyko wystąpienia HG, jak chociażby nadczynność tarczycy, cukrzyca, choroby narządu moczowo-płciowego, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, metaboliczne, neurologiczne, czy też psychologiczne.
Objawy HG
Charakterystycznym objawem hyperemesis gravidarum są ciężkie nudności i wymioty. Do tego dochodzi znaczna utrata masy ciała, powyżej 5%. Pacjentki cierpią również z powodu odwodnienia, ketonurii, zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej, gdyż nie są w stanie utrzymać w organizmie wystarczające ilości płynów. Niejednokrotnie kobiety zmagające się z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych odczuwają skrajne zmęczenie, bóle głowy, czasem mogą doświadczać też zasłabnięć. Pacjentki z HG mają również często niskie ciśnienie krwi, szybkie tętno, a ich skóra traci na elastyczności. Nieprawidłowości pojawiają się również w wynikach badań laboratoryjnych.
Pierwsze objawy hyperemesis gravidarum pojawiają się zazwyczaj około 5-6 tygodnia ciąży, natomiast najsilniej odczuwane są w okolicy 8-9 tygodnia. Najczęściej dolegliwości ustępują do 16-20 tygodnia ciąży. Zdarza się również w przypadku niektórych kobiet, że aż do porodu odczuwają poszczególne objawy związane z HG.
- Dolegliwości związane z hyperemesis gravidarum mają duży wpływ na komfort życia kobiet w ciąży, których aktywność jest znacznie ograniczona. Do częstych powikłań związanych z niepowściągliwymi wymiotami ciężarnych należy utrata masy ciała, niedobory żywieniowe i odwodnienie. Czasem występują również poważniejsze zaburzenia zdrowotne chociażby związane z uszkodzeniem przełyku w efekcie częstych wymiotów. Na szczęście zdrowie dziecka nie jest zazwyczaj zagrożone, choć w przypadku ciężkiej postaci hyperemesis gravidarum u ciężarnej może również wystąpić mała masa urodzeniowa noworodka, jak i przedwczesny poród – dodaje dr Arkadiusz Adamczyk, ginekolog-położnik z Kliniki Bocian w Katowicach.
Leczenie ciężarnych z HG
Gdy pojawiają się problemy z nudnościami i wymiotami kobieta w ciąży powinna przede wszystkim zmodyfikować swoją dietę, spożywać mniejsze porcje posiłków a częściej, unikać kwaśnych i pikantnych dań, a także intensywnych zapachów. Ważna jest również pomoc ze strony bliskich, wsparcie emocjonalne i zapewnienie spokoju kobiecie spodziewającej się dziecka. Ciężarne zmagające się z uporczywymi wymiotami nie powinny jednak zwlekać z szukaniem pomocy u lekarza, aż w wyniku trapiących je dolegliwości doświadczą znacznej utraty wagi i odwodnienia. Ginekolog oceniając stan pacjentki może przepisać leki mające na celu powstrzymanie wymiotów, gdy sytuacja medyczna będzie tego wymagała. Niestety w niektórych przypadkach również leki nie przynoszą oczekiwanych efektów. Dlatego też niekiedy w ciężkich postaciach HG wymagana jest hospitalizacja ciężarnych kobiet, podawanie dożylnie płynów, a nawet wprowadzenie żywienia pozajelitowego.
Informacja prasowa
